O beneficio de que haxa alumnos con distintas capacidades na aula



Ser conscientes das dificultades dos demais, e tratar de que as diferenzas doutros se comprendan e acepten, fai aos nenos máis tolerantes.

El país


Cando es pai e os teus fillos van ben no colexio, é case inevitable pensar que os que non van tan ben teñen un problema. Pero téndese a crer que o problema é unicamente deses nenos e as súas familias, poucas veces considérase un problema social, ou un problema que afecte a todos como comunidade educativa que somos. E mesmo en ocasións pódese chegar a valorar positivamente que se á parte a eses nenos do camiño dos mellores, para que non lles supoñan un freo aos seus competitivos resultados académicos.

Persoalmente, cando falo do sistema educativo, gústame usar unha imaxe para representalo: a fotografía dun embude. O sistema esixe aos alumnos pasar polo embude. Certamente, algúns embudes teñen moita capacidade, pero o orificio de saída é máis ben pequeno. O sistema alberga a moitos estudantes, a diversidade está garantida de seu, pero só uns cantos pasan polo embude. Unha gran porcentaxe queda arremolinado na parte superior porque non pasan polo buraco.

Como pais de “bos estudantes”, o que outros non saian adiante, poderíanos importar ben pouco. A algúns pais pódelles custar crer que entre eses nenos que se arremolinan no embude hai mozos e mozas cun potencial moi valioso, que non son estúpidos, nin están predestinados ao fracaso. Eses nenos merécense as mesmas oportunidades que os demais, pero para que de verdade téñanas, hai que atendelos correctamente. Habería que aceptalos como son e crer neles, na súa inclusión na sociedade.

En palabras máis técnicas, a eses estudantes que non pasan polo embude, coñéceselles cunhas siglas: Alumnos Con Necesidades Educativas Especiais (ACNEE) e Alumnos con Necesidade Específica de Apoio Educativo (ACNEAE). Atreveríame a dicir que a maioría dos pais non escoitaron xamais estas siglas, a menos claro, que afecte aos seus fillos.

Dentro destas definicións estarían aqueles casos de nenos que teñen algunha dificultade específica da aprendizaxe, padecen Trastorno por Déficit de Atención e Hiperactividade (TDAH), que se incorporaron tarde ao sistema educativo, ou mesmo nenos con Altas Capacidades Intelectuais (sobredotación, superdotación ou como o queiramos chamar). Tamén os que necesiten apoio e atención específica por sufrir trastornos graves de conduta ou discapacidade. Inclúe pois aos afectados por dislexia, discalculia, autismo, Asperger discapacidade visual, intelectual, auditiva, física, etc.

Cando os meus fillos empezaron a ir ao colexio, sorprendeume cando me dixeron que había nenos que saían da aula para ir á clase de PT, outra sigla que non sabía que significaba. Agora se que significa Psicopedagoxía Terapéutica, e ás veces tamén vai acompañada das siglas AL, Audición e Linguaxe. Entón non sabía que significaba todo iso, que implicacións podería ter, nin por que se facía. Con tal descoñecemento, dificilmente poden as familias dos “bos estudantes” que pasan polo embude, sentir algún tipo de empatía polos nenos ACNEE ou ACNEAE. Máis ben, só poden seguir pensando que terán algún problema que deberán resolver eles mesmos. E si encima o neno presenta algún comportamento disruptivo, entón xa o rexeitamento cara a el ou ela estará practicamente garantido.

A solución a todo ese gran conxunto de casos especiais é a Educación Inclusiva. A UNESCO define a Educación Inclusiva como “un proceso orientado a responder a diversidade dos estudantes”. E está relacionado con “a presenza, a participación e os logros de todos os alumnos”. Supón ofrecer unha educación común para todo o alumnado que recoñeza, valore e axústese ás características de cada un deles, tratando de evitar así unha escola segregadora. Así devandito, soa a utopía. Os alumnos con necesidade de apoio nunha escola inclusiva non salguen da aula para ser atendidos, ou o fan nas mínimas ocasións posibles, xa que as metodoloxías usadas son tales que favorecen a aprendizaxe de todos os estudantes, teñan ou non necesidades educativas.

Moitas familias que teñen fillos con necesidades educativas especiais infórmanse, documéntanse, preocúpanse, implícanse e participan máis activamente da educación dos seus fillos, e son por tanto máis sensibles á necesidade de mellorar o sistema e de innovar. Unha das grandes innovacións no ámbito educativo é precisamente a inclusión educativa. Con todo, aínda moita xente asocia innovación educativa exclusivamente ao uso do TIC nas aulas, cando iso é só un dos moitos ámbitos de actuación da innovación.

As lousas dixitais, as tabletas, os móbiles ou os computadores creo que forman parte da transformación dixital das escolas, tamén necesaria, pero non son nin moito menos a única innovación que necesita a educación. Pero, así como vender a idea de que usar un computador vai beneficiar a un “bo estudante” é sinxela, vender a idea de que unha aula inclusiva vai beneficiarlle é complicado. En que pode beneficiar a un estudante sen necesidades educativas que os seus compañeiros con TDAH, dislexia, discapacidade auditiva, autismo ou altas capacidades intelectuais, por citar algúns, sexan atendidos na aula no canto de ser segregados a unha aula á parte? En que beneficia a diversidade na aula a un estudante modélico?

Desde hai anos, no verán, levo aos meus fillos a clases de natación. Case todos os veráns que estiveron nesas clases, coincidiron con algún compañeiro con síndrome de Down. Creo que foi a única oportunidade nas súas vidas que tiveron de compartir un tempo con nenos con esta característica. Estou segura de que ese ratito xunto a eles axúdalles a aceptalos e coñecelos un pouco mellor. Para min o beneficio está claro, posto que a diversidade enriquece ás persoas, fainos máis tolerantes, máis comprensivos, máis abertos. Convivir de maneira activa con nenos con características diferentes é unha experiencia que non se aprende nun libro de texto ou unha lousa dixital.

Ser conscientes das dificultades dos demais, e tratar de que as diferenzas doutros se comprendan e acepten, fai aos nenos máis tolerantes, máis abertos, colaborativos e empáticos. Creo que é unha educación moito máis humana, talvez aos nenos esquézaselles a historia ou as naturais, pero as aprendizaxes derivadas dunha convivencia normal con outros nenos con necesidades diferentes, seguro que son aprendizaxes que perduran ao longo das súas vidas.
Seguinte
« Prev Post
Anterior
Next Post »